Burkina Faso’da halk bu kez Fransa karşıtlığı ile sokaklara döküldü. 30 Eylül 2022’de gerçekleşen askeri darbeyle beraber eski sömürgeci Fransa karşıtlığı ülkede hız kazandı. Devrik lider Paul Henri Damiba’nın da Fransa Büyükelçiliği’ne sığındığı iddia edildi. Gösterilerde ise göstericilerin ellerinde taşıdıkları Rusya bayrakları ve Vladimir Putin posterleri dikkatlerden kaçmadı.
20 milyon nüfusluk bir Afrika ülkesi olan Burkina Faso birçok etnik gruptan insanın bir arada yaşadığı bir bölge. Kaderi 1885 Berlin Kongresi’nde tayin edilen devlet, Fransa’nın sömürgesine dönüştürüldü ve 75 yıl sonra 5 Ağustos 1960 tarihinde de bağımsızlığını kazandı. Hali hazırda başkent Vagadugu’da 400’e yakın Fransız askeri Sabre Görev Gücü’nde faaliyet gösterirken ülkenin dış politikasının temeli de Fransa ile yakın ilişkilerden oluşuyor. Muammer Kaddafi döneminde Libya ile iyi ilişkiler geliştiren Burkina Faso, komşusu Fildişi Sahili’nde yaşanan iç savaş nedeniyle Fransa ile yakın ilişkilerini pekiştirmişti.
Bağımsızlık Sonrası
Burkina Faso, bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından bu yana 10 kez askeri darbe yaşadı. Bu darbelerden iki tanesi 2022 yılı içerisinde gelişti. 24 Ocak 2022 tarihinde yaşanan askeri darbenin ardından cumhurbaşkanın istifa etmesi üzerine 30 Eylül 2022 tarihinde bir kez daha askeri darbe yapıldı ve cuntacı Paul Henri Damiba’nın yerine Yüzbaşı İbrahim Traoré ülkenin yönetimine el koydu.
Yüzbaşı Traoré’nin yönetime el koymasındaki en büyük sebebi ise ülkedeki güvenlik zaafiyetleri. Komşusu Mali’de faaliyet gösteren El Kaide ve IŞİD terör örgütlerinin eylemleri sonucu ülkede güvenlik sorunları yaşanmaya başlamış ve halkın orduya olan güveni ise azalmış durumda. Terör eylemleri ve güvenlik sorunları ile baş etmeyi beceremeyen eski cuntacı yönetim ise çareyi eski sömürgeci Fransız askerlerinde aradı. Hali hazırda 400 kişilik Fransız askeri görev gücü mevcut faaliyetleri kapsamında başkent Vagadugu’nun güvenliğini sağlıyor. Yüzbaşı Traoré ise ülkede yaşanan güvenlik sorunlarının çözümünün önündeki engeli ülkede faaliyet gösteren Fransız askeri gücünün varlığı olarak görüyor.
Fransa Karşıtlığı ve Rusya Hayranlığı
Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Burkina Faso, etnik ayrışmalar ve komşu ülkelerden gelen terör saldırılarının yarattığı güvenlik sorunları ile mücadele ediyor. Ülkenin kuzey komşusu Nijer ve Mali’de bulunan El Kaide ve IŞİD terör örgütlerinin düzenledikleri saldırılar nedeniyle birçok insan hayatını kaybetti. Gerçekleşen askeri darbeler ve cunta yönetimlerinin yaratmış olduğu siyasi istikrarsızlık ülkenin iç güvenliğine ve sınır hatlarının güvenliğine yeterli miktarda kaynak ayrılamamasına yol açıyor. Bu tür bir durumda mücadele çözümünü Fransız Ordusu’nda gören yönetimler ise ne yazık ki aradıklarını bulamadılar.
Fransız yanlısı Damiba’nın terör olaylarını dindirememesi ve askeri darbe ile görevden indirilmesi üzerine yeni cunta yanlıları tarafından Damiba ve Fransız karşıtlığı yükselişe geçti. Darbe sonrası eski Cumhurbaşkanı Damiba’nın Fransız Büyükelçiliği’ne sığındığı iddiası üzerine göstericiler tarafından Fransız Büyükelçiliği ateşe verilmek istendi. Sokaklara dökülen yeni cunta yanlısı göstericilerin ellerindeki Rusya bayrakları ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin posterleri oldukça dikkat çekiciydi.
Batı dünyasının 19. yy.da egemenlik kurduğu ve taksim ettiği bir ülkede oluşan siyasi istikrarsızlığı ve boşluğu 21. yy.da Rusya yanlıları dolduracak gibi görünüyor. Dahası Batı karşıtı terör grupları ile başı belada olan bir Burkina Faso Batı karşıtı olan başka bir müttefik ile işbirliğine giderek iki tarafın da kazanabileceği bir strateji geliştiriyor. Rusya yanlısı ve destekli bir yönetimin başa geçmesi sonucu ülkede terör faaliyetleri kontrol altına alınırken Fransız ve Batı otoritesi boşluğu da başka bir güç tarafından doldurulmuş olacak. Siyasi otorite boşluklarının büyük güçler tarafından doldurulduğu az gelişmiş ülkeler bizlere Soğuk Savaş döneminden kalma rekabetin aslında hiç bitmediğini ve bitmeyeceğini gösteriyor.
