TÜRK-İSPANYOL İLİŞKİLERİNE DİPLOMATİK BİR BAKIŞ
NATO müttefiki olan, Akdeniz’in iki farklı ucundaki ülkeler Türkiye ve İspanya
coğrafik olarak her ne kadar uzak olsalar da diplomatik ve tarihsel olarak aksine bir o kadar
yakın ülkeler. Türkiye’nin Batı’daki tek samimi dostu olan İspanya, Türkiye’nin Batı ile olan
dış politikasındaki tek ve en büyük destekçisi.
2. Dünya Savaşı sırasında tarafsızlığını koruyarak denge politikası yürüten Türkiye
savaş sonrasında kurulan yeni düzende kendini Batı Bloğuna ait buldu. Başta NATO ve
ardından Avrupa Birliği gibi Batı kurumlarına üyelik süreçlerini başlatan Türkiye dış
politikasını ağırlıklı olarak Batı merkezli olarak kurmuştur. Başta Kıbrıs meselesi olmak üzere
AB müzakereleri, sınır ötesi terör operasyonları ve S-400 hava savunma sistemleri gibi
konularda zaman zaman Batıyı karşısına alan Türkiye’nin dış politikasında sadece bir ülke
Türkiye’ye olan desteğini açıkça hiç esirgememiştir. Akdeniz’in bir diğer ucundaki ülke:
İspanya.
İlişkilerin ilk defa tahsis edildiği 1783 yılındaki barış anlaşmasından bu yana Türkiye
ve İspanya neredeyse hiçbir zaman uluslararası ilişkilerde karşı karşıya gelmemiştir.
Sömürgeci bir tarihe sahip olan İspanya yaklaşık 100 yıla yakındır kendi kabuğuna çekilmiş
durumda. Sömürgecilik tarihinde daha çok Latin Amerika ile ilgilenen İspanya diğer
sömürgeci devletler gibi Osmanlı topraklarında varlık göstermemiş, bu yüzden de tarihinde
Osmanlı ile çok az karşılaşmıştır.
İspanya’nın Türkiye olan ilişkilerindeki bu samimi ve olumlu havanın altında yatan bir
başka sebep ise iki ülkenin de benzer siyasi geçmişlere sahip olmalarıdır. Askeri darbeler ve
terör örgütleri ile mücadeleler gibi Türkiye ile benzer deneyimlere sahip İspanya, 1980’li
yıllarda Türkiye ile benzer bir demokrasi, liberalizasyon ve dış pazarlara açılma süreci
yaşamıştır. İspanya’da Türkiye ile ilişkiler adeta bir devlet politikasına dönüşmüş durumda.
İktidar ve muhalefeti dönüşümlü olarak paylaşan Halk Partisi ve Sosyalist İşçi Partisi için de
Türkiye ile yakın ilişkiler önem arz etmekte. Avrupa Birliği’ne üyelik konusunda Türkiye’ye
en çok desteği açık bir şekilde veren İspanya aynı zamanda “Medeniyetler İttifakı” adlı
projenin kurucusu ve Türkiye ile de eşbaşkanı konumundadır.
11 Eylül saldırıları sonrasında başta Batı dünyasında artan İslamofobi ve ayrımcılığa
karşı 2009 yılında dönemin İspanya Başbakanı Luis Rodriguez Zapatero tarafından ortaya
atılan medeniyetler ittifakı projesi dinler ve kültürler arası diyaloğun arttırılması ve
ayrımcılığın önüne geçilmesini hedeflemiştir. Zapatero’nun dönemin Türkiye Cumhuriyeti
Başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan’a eşbaşkanlık daveti üzerine Türkiye bu projeye dahil
olmuş ve İspanya ile olan ilişkilerinin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Öyle ki ilki
2009’da başlayan ortak hükümetler arası toplantıların 7.’si 2021 yılında gerçekleşmiştir.
Terörle mücadele, Yunanistan ile olan gerginlikler, Kıbrıs meselesi ve göç politikaları gibi
AB’nin Türkiye’ye yönelik eleştirel tutumlarına İspanya sessiz kalmayı tercih etmiştir. Hali
hazırda Türkiye’de kurulu olan NATO bünyesindeki Patriot Füzelerinin de sahibi İspanya’dır.
Türkiye ile İspanya ilişkilerinin diplomatik ve kültürel yönlerinin yanında bir de
ekonomik boyutu ön plana çıkmakta. Hali hazırda Türkiye’de faaliyet gösteren 775 İspanyol
firması doğrudan Türkiye’ye yatırım yapmaktadır. Bununla birlikte 85 Türk firması ise
İspanya’da faaliyet göstermekte olup ağırlıklı olarak metalürji, makine ve tekstil alanlarında
karşılıklı ticaret gerçekleşmektedir. İki ülkenin ticaret hacmi 2019 yılında 11 milyar ABD
dolarını aşmış durumda. Türkiye’nin en fazla silah ithalatı yaptığı 3. ülke konumunda olan
İspanya aynı zamanda Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 5. ülke konumunda yer almaktadır.
