Dağlık Karabağ’da, Ermenistan ve Azerbaycan arasında devam eden çatışmaların durdurulmasına yönelik Rusya’nın çağrısı üzerine Moskova’da yapılan toplantıda ateşkes kararı çıktı.
Lavrov, “Ermenistan ve Azerbaycan Dışişleri Bakanları 10 Ekim gece yarısından itibaren ateşkesi kabul ettiler. Azerbaycan ve Ermenistan, AGİT Minsk Grubu eşbaşkanlarının arabuluculuğuyla, çözümün ana prensipleri temelinde barışçıl bir çözüme mümkün olan en kısa sürede ulaşmak amacıyla esaslı müzakerelere başlıyor” şeklinde konuştu.
Rusya Dışişleri Bakanlığında 10 saatten fazla süren toplantı sonrasında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ortak açıklamayı tek başına okudu. Ateşkes rejiminin parametreleri üzerinde ayrıca çalışılacağını kaydeden Lavrov, Azerbaycan ve Ermenistan’ın, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu eş başkanlarının arabuluculuğuyla (Rusya , ABD , Fransa) meselenin çözümü prensipleri temelinde, erken barışçıl bir çözüme ulaşmak amacıyla esaslı müzakerelere başlayacağını bildirdi.
Analiz
İsterseniz öncelikle 5 maddede 5 cümleyle ufak bir giriş yapalım.
- Ateşkes ve Barış kanlı her savaştan iyidir.
- Dağlık Karabağ sorununun savaşla ve savaşsız çözülemeyeceği bir kez daha anlaşıldı.
- Aliyev, Azerbaycan’da muhalefet bırakmadığı ve tüm medyayı kontrol ettiği için bu süreç içeriye “zafer” olarak satılacaktır ama gerçek bu değil.
- Müzakere formatı değişmeyecek (Yani, Türkiye dışarıda kaldı) .
- Minsk Üçlüsü (ABD, Rusya, Fransa) başkanlığında taraflar tekrar masaya oturacak.
Geçmişte Rusya ,bu sorunu çözüme kavuşturmaya en çok yaklaşan devlet oldu ,ta ki Paşinyan iktidara gelene kadar. Putin’in günün mutlak kazanını olmuştur. Azerbaycan da ne olursa olsun kazanan taraftadır. Dün gece açıkça görüldü ki Putin , Türkiye’yi masaya almadı. Minsk Grubunu çözüm masası olarak seçti. Dün gecenin iki kaybedeni Paşinyan ve Türkiye oldu. Aliyev’in söylemleri ne kadar sert ve kesin de olsa; özellikle Putin’in devreye girmesi demek ikna olmuş olmak manasına gelir.
Azerbaycan bugün itibariyle Minsk Grubunda kuvvetini arttırmak için kullanabileceği tek kozu ; İsrail. Olayların en başından beri İsrail , sessiz sedasız desteğini Minsk Masasında da gösterecektir. Bu da masada Azerbaycan’a rağmen karar alınmasına tampon olacaktır .
Bugünden sonra masadan tekrar sahaya dönmenin imkanı kalmadı. Çünkü Minsk Grubu önce nasıl çatışmasızlık sağlanır üzerinde duracaktır ve bir Barış Gücü formülünü görebiliriz. Bu da dünyadaki diğer örneklere bakınca çoğunlukla tampon bölge oluyor . Rusya , Abd ve Fransa’yı buraya sokmaz istemez diye düşündüğümden barış gücünde Türkiye’ye yer verilebilir.
Rusya Ne Teklif Edecek ?
Gelelim Rusya’nın teklifinin ne olduğuna : 2018 yılında Sarkisyan’a önerdiği “5 rayona 2 rayonu“ tekrar masaya getireceğini düşünüyorum. Azerbaycan o zaman kabul etmiş fakat Ermenistan reddediyordu. Bugün ise Azerbaycan kabul eder mi noktasına gelindi. Bu Azerbaycan’ın kazanımı. Fakat , Ermenistan’ın Laçin Koridoru sebebiyle Laçin’i vermek istemeyeceği kesin. Bununla birlikte Stepanakert’i de isteyecektir. İşte bu cidden masada karar verilecek nokta. Stepanakert Dağlık Karabağ’ın tam ortasında. İşte tamda bu noktada Stepanakert’in kime verileceği masada kazananı belirler.
Fakat şu da açık . İki tarafında savaş içinde kayıplarına bakınca ve iki tarafında Karabağ isteklerine bakılırsa bu sorunun tamamen masadan çıkan sonuçla bitmesi gibi bir ihtimal yok. Savaşsalar devam etseydi de arazinin engebeli ve zorlu olması sebebiyle de savaşta bir tarafın üstün olması öyle kolay değil.
